Teatr Bagatela

Martyna Lechman jest absolwentką dramaturgii na Wydziale Reżyserii Dramatu PWST w Krakowie. Efekty jej prac egzaminacyjnych prezentowane były w ramach Krakowskiej Nocy Teatrów (2011), na festiwalu Karuzela Cooltury w Świnoujściu (2011) i podczas Forum Młodej Reżyserii w Krakowie (2012), a w repertuarze Małopolskiego Ogrodu Sztuki znajdowała się etiuda Projekt Makbet, której jest współreżyserem i współdramaturgiem.

Pracowała w Teatrze Polskim we Wrocławiu, w Teatrze Dramatycznym im. J. Szaniawskiego w Wałbrzychu oraz w Teatrze im. S. Jaracza w Olsztynie, zajmując się dramaturgią czytań. Była asystentką Iwony Kempy (Mroczna gra, Scena PWST oraz Teatr im. W. Horzycy w Toruniu), Moniki Strzępki (Firma, Teatr Nowy im. T. Łomnickiego w Poznaniu) i Michała Zadary (Chopin bez fortepianu).

Jako dramaturg pracowała m.in. przy spektaklu Sen nocy letniej (reż. Krzysztof Popiołek, Teatr Zagłębia w Sosnowcu), Śpią wystawy, na podstawie własnego dramatu (reż. Krzysztof Popiołek, Małopolski Ogród Sztuki), a także Czad (reż. Ula Kijak, Teatr Powszechny w Łodzi) i Skórka pomarańczowa (reż. Małgorzata Warsicka, Teatr im. S. Jaracza w Olsztynie). Z Iwoną Jerą spotkała się już przy Szaleństwach nocy (Scena na Sarego 7/ Teatr Bagatela) oraz Umarłej kaście (Teatr Nowy w Krakowie).

Jest autorką wystawianej w Teatrze Bagatela sztuki dla dzieci O krasnoludkach, gąskach i sierotce Marysi na motywach baśni Marii Konopnickiej oraz Planu „Zemsta” przygotowanego z artystami Bagateli przez podopiecznych Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla Dzieci Niewidomych i Słabowidzących przy ul. Tynieckiej 6 w Krakowie. Oba przedstawienia wyreżyserowała Iwona Jera.

Przemysław Redkowski

Opinie psychologów

Anna Nowak:

Przedstawienie „O czym marzą kredki” jest adresowane do dzieci w wieku przedszkolnym. W rzeczywistości zarówno treść, jak i forma przekazu jest adekwatna dla różnych grup wiekowych. Począwszy od dzieci trzy letnich, skończywszy co najmniej na dzieciach w wieku wczesnoszkolnym (w klasach od 1 do 3).

Dzieci we wczesnym dzieciństwie przede wszystkim uczą się poprzez modelowanie czyli obserwowanie i naśladowanie zachowań u innych. Przedstawienie stwarza im możliwość zobaczenia, w jaki sposób bohaterowie, którzy z początku nie chcieli przyjąć do swojej grupy nowej osoby, która różniła się od nich, powoli zmieniali swoją nieprzyjazną postawę. Rosło w nich zaciekawienie, a w końcu odkryli, że, jak mówi Kornel do dzieci w jednej ze scen „inny nie znaczy gorszy”. Doświadczenie to wspiera dzieci w rozwijaniu postawy tolerancji i akceptacji dla odmienności. Daje im możliwość nabywania, czy rozwijania umiejętności społecznych, jakimi są nawiązywanie kontaktów, pomaganie innym, współpraca. Rozwija w nich również świadomość własnej odpowiedzialności i wpływu na drugiego człowieka.

Dzieci mają okazję do refleksji, że różnice między ludźmi są czymś naturalnym i mogą być interesujące,  wzajemnie wzbogacające, a nie muszą stanowić bariery.

Dzieci poprzez identyfikację z głównym bohaterem Kornelem, który budzi zarówno ich sympatię, jak i współczucie, uwrażliwiają się na to, czego może doświadczać osoba, która jest przez innych odsuwana czy wyśmiewana. Rozmowa z dziećmi po przedstawieniu, w której bierze udział psycholog i aktorzy pozostający w rolach bohaterów przedstawienia, daje najmłodszym okazję do zauważenia i nazwania zarówno tych nieprzyjemnych uczuć, jakich doświadczał odrzucony przez kolegów bohater, jak i dostrzeżenie jak na to samopoczucie wpływała zmiana ich postawy w stosunku do niego. Kornel inspiruje dzieciaki swoją odwagą, niezrażony przeżywanym smutkiem i samotnością poszukuje drogi do znalezienia przyjaciół zapraszając ich do świata własnej wyobraźni. Jest to wspaniały przykład terapeutycznego aspektu dziecięcej fantazji.

Bajka ta obok wymiaru pedagogicznego czyli nauczającego postaw koleżeństwa i kształtowania empatycznej postawy w stosunku do innych ma tez wymiar bajki terapeutycznej. Dzieci poprzez identyfikację z bohaterem mogą jeszcze raz przeżyć swoje troski i trudne emocje, jakie towarzyszą im w różnych sytuacjach dnia codziennego. Może to dawać im ukojenie i poczucie, że nie są odosobnieni w przeżywaniu bolesnych doświadczeń. Daje to również możliwość doświadczenia wraz z bohaterem sprawczości, czyli takiego poczucia, że nie trzeba tkwić biernie w niewygodnej sytuacji ale można twórczo poszukiwać rozwiązań.

Forma przekazu jest przyjazna i trafna. Spektakl prowadzi dzieci poprzez różne przeżycia emocjonalne, co sprzyja zapamiętywaniu przekazywanych treści.

Marcin Janik:

Spektakl „O czym marzą kredki” porusza bardzo ważny temat związany z rozwojem emocjonalnym i społecznym dzieci - akceptacji „innych”. W roli Kornela odnaleźć można trudności, z jakimi spotykają się na co dzień dzieci w relacjach społecznych - niechęć ze strony rówieśników, wyśmiewanie, czy odrzucenie. Trudny temat przedstawiony jest w bardzo przystępny, bajkowy, a równocześnie mądry i wzruszający sposób.

Sam teatr jest bardzo atrakcyjną i bogatą, polisensoryczną formą pracy edukacyjnej. Pełni funkcję kształcącą i wychowawczą. Oddziałuje na widza poprzez słowo, ruch, taniec, światło/barwy, dźwięki/śpiew, przez co jest niezwykle angażującą formą przekazu.

W warstwie merytorycznej i edukacyjnej spektaklu „O czym marzą kredki”, wyróżnić można dwa ważne obszary wpływu na postawy młodego widza. Po pierwsze uwrażliwienie dzieci na „nowych”, którzy pojawiać się będą w ich środowiskach rówieśniczych. Akceptowania tego, że każdy z nas jest inny i przez to wyjątkowy. Po drugie daje pozytywny przykład na to, jak wykorzystując swoje mocne strony/ zainteresowania, można zaistnieć i zyskać akceptację w grupie rówieśniczej.

Spektakl w szczególności polecany jest dla dzieci w wieku wczesnoszkolnym, których rozwój poznawczy, emocjonalny i społeczny jest na tyle rozwinięty, że pozwala na adekwatny odbiór prezentowanych treści i pogłębioną analizę warstwy treściowej sztuki. Jednakże z powodzeniem można wykorzystać przedstawienie do kształtowania empatycznych postaw już u dzieci przedszkolnych (w szczególności starszaków), na kiedy to przypada rozwój dwóch ważnych potrzeb społecznych dziecka, a mianowicie potrzeba budowania relacji przyjacielskich, oraz potrzeba zdobywania wiedzy o innych ludziach i funkcjonujących w społeczeństwie normach i zasadach współdziałania.

I tutaj przedstawienie daje bardzo dobry punkt wyjścia dla pogłębienia tematu poprzez wspólną zabawę, rozmowę czy inne aktywności animacyjne. Otwiera przestrzeń do rozmowy o przeżyciach bohaterów. Jest to pewnego rodzaju studium zachowań społecznych i dynamiki grupowych zachowań.

Dla dzieci starszych postawa głównego bohatera może być inspiracją do większej wiary w siebie i otwartości do „dzielenia się” swoją wyjątkowością i zwiększania społecznej atrakcyjności wśród rówieśników.