Ich czworo.  Tragedia ludzi głupich

Inscenizacja dzieła literatury polskiej

Dramat Ich czworo to jeden z bardziej znanych utworów Gabrieli Zapolskiej. Pomimo, że napisany ponad sto lat temu, wciąż zaskakująco aktualny. Ile znamy małżeństw, które wydają się zawarte przez pomyłkę, zdradzanych mężów, zdradzających żon, zaniedbanych dzieci, uwodzicieli, zawiedzionych kobiet w średnim wieku i pełnych nadziei dziewcząt wkraczających w dorosłość?

Bezlitosne pióro Gabrieli Zapolskiej jest tak celne, że reżyserujący spektakl Ich czworo Giovanny Castellanos nazwał sztukę „doskonałym rentgenem współczesnego życia”.

Sztuka Zapolskiej ponownie na deskach Bagateli

Było to już drugie spotkanie aktorów w historii Teatru Bagatela z tą sztuką, która została opatrzona przez autorkę podtytułem „Tragedia ludzi głupich”. Premiera pierwszego spektaklu Ich czworo zainaugurowała trzeci sezon działalności Bagateli, 27 sierpnia 1921. Gabriela Zapolska należała bowiem przed drugą wojną światową do najulubieńszych i najbardziej kasowych rodzimych autorów, co nie pozostało bez wpływu na decyzje repertuarowe młodej krakowskiej sceny.

Dyskusje wokół dramatu Zapolskiej

Komedię Ich czworo Zapolska napisała w 1907 r., a badacze polskiego teatru uważają, że początkowo grano ją w stylu farsowym. Po lwowskiej prapremierze opinie na temat jakości utworu i celności prezentowanych przez dramatopisarkę obserwacji charakterologicznych i społecznych były sprzeczne. Jedni chwalili ją za łączenie przeciwstawnych wartości, za igraszki logiki, ironii i „zestawienia tragiki z najhumorystyczniejszymi scenami” oraz przyrównywali do popularnego wówczas Bernarda Shawa. Inni ganili „dążność do posługiwania się nadto jaskrawym efektem, który osłabia i podkopuje rzeczywistą wartość rodzajowych, a tak świetnie malowanych obrazków pani Zapolskiej – nawet ze szkodą dla tendencji, z jaką je stwarzano”. Podobnie sprzeczne opinie towarzyszyły kolejnym wystawieniom Ich czworga w całej Polsce. Zarzucano również autorce zbytni pesymizm i brutalność w pokazywaniu stosunków społecznych i życia rodzinnego. Mieszczanie nie lubią, kiedy ktoś wytyka im „mieszczańską moralność”.

Ostatni spektakl w reżyserii Giovanniego Castellanosa

Spektakl z powodu śmierci Giovanniego Castellanosa, który odszedł nagle w listopadzie 2020 roku, nie wszedł na stałe do repertuaru Teatru Bagatela.